რას ეწოდება საოცრება - ეს არის უძველესი არქიტექტურული ძეგლები, რომლებიც ითვლებიან ადამიანის უდიდეს ქმნილებად. ციფრ 7 არ იქნა უმიზეზოდ არჩეული. იგი ეკუთვნება აპოლონისა და ითვლება სრულღოფისა და სისრულის სიმბოლოდ, მაგრამ უნდა აღნიშნოს ისიც, რომ საოცრებათა არჩევა ხდებდა ეტაპობრივად. ზოგი სახელი იცვლებოდა სხვა სახლით და დღესდღეობის ყველაზე ბრწყინვალე არქიტექტურულ ნამუშავართა სიაში შედიან. ძველი მსოფლიოს შვიდი საოცრები არიან: ხეოფსის პირამიდა, ბაბილონის დაკიდული ბაღები, არტემიტას ტაძარი, ზევსის ქანდაკება ოლიმპიაში, ჰალიკარნასის მავზოლეუმი, როდოსის კოლოსი და ალექსანდრიის შუქურა.
ხეოფსის პირამიდა - ევვიპტის ფარაონ ხეოფსის ბრძანებით ბერძნები საბერძნეთის ქალაქ გიზაში ააგეს პირამიდები, რომლებმაც თარიღდება დაახლოებით ძვ.წ 2551-2528 წელს. ეს პირამიდები დღემდე არიან შემოჩენილი. დღემდე ადამაინის მიერ აგებული ნაგებობიდან, ჩინეთის კედლის შემდეგ ხეოფსის პირამიდა ყველაზე დიდია და მსოფლიოს შვიდი საოცრებიდან პირველ ადგილზეა. მისი სიმაღლე არის 145.5 მეტრი. როცა ჯერ პარიზში ეიფელის კოშკს (რომელიც 300 მეტრია) არ ააგებდნენ, პირამიდა მსოფლიოში იყო ყველაზე მაღალი შენობა. პირამიდის თითქმის 2.5 მილიონი ბლოკი მოიჭრებდა, რომლებიც თითეული ბლოკის წონა იყო 2.5 ტონა. იგი 6 400 000 ტონას იწონდა.
ბერძენი ისტორიკოსის ჰეროდოტეს გამოცემით, ამ ნაგებობა ააგეს დაახლოებით 20 წლის გამნავლობაში და მშენლობაში 100 000 კაცი მონაწილეობდა, მაგრამ მკვლევარებს მიაჩნიათ, რომ იმდენი ადამიანი სამშენებლო მოედანზე ვერ დაეკოდაო, ისინი ამბობენ, რომ აქ 80 000 მუშაც კი ერთმანეთს ხელს შეუშლიდა.
ბაბელონის დაკიდული ბაღები - ბაბელონში ნაბუქოდონოსორ II-ის მიერ აგებული ბაღები, რომელშიც ათასგვარი მცენარე იყო, აშენებულია ძვ.წ 605-562 წელს. ბაღის აშენების მიზეზი ის იყო, რომ ნაბუქოდონოსორის ცოლი ამიტისი გაიზარდა მთებში, მის გარშემო მუდამ მწვანე ბუნება და სილამაზე იყო. ბაბელონში მოუწია ცხოვრება. ნაბუქოდონოსორ II-ის და ამიტის ქორწინების შემდეგ უდაბნო და უსიცოცხლო ადგილი იყო, რაც ამიტისს არ მოსწონდა, ამის გამო მეფემ ბრძანა დაკიდული ბაღების აშენება.
ბაბელონის დაკიდული ბაღებისგან დღეს არაფერია დარჩენილი, მაგრამ, თუ როგორი იყო იგი, შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ ძველი ასეულ რელიეფზე გამოსახული ბაბილონური შენობა-ნაგებობის მიხედვით,
არტემიდას ტაძარი - არტემიდას ტაძარი მსოფლიოში ცნობილია რამდენიმე სახელწოდებით, ეფესოს ტაძარი და დიანას ტაძარი. ბერძნული ქარღმერთი არტემიდისთვის აგებული ტაძარია ედესოში. იგი აშენებულია დაახლოებით ძვ.წ 550 წელს სპარსეთის იმპერიის აქემენიდთა დინასტიის მმართველობის პერიოდში. დღემდე ტაძარისგან არაფერი შემორჩენილია. იგი მშენლობის დამთავრიდან ცოტა ხნის შემდეგ განზრახ ჰეროსტრატემ გადაწვა, ზუსტად იმ დღეს, როდესაც ალექსანდრე მაკედონელი დაიბადა.
1869 წელს ჯონ ტურტელ ვუდმა აღმოაჩინა ის ადგილი, სადაც მდებარეობდა არტემიდას ტაძარი. მას ბრიტანეთის მუზეუმმა აფინანსებდა. გითხრები გრძელდება 1874 წლამდე. 1904-1906 წლებში დავით ჰოგანის ხელმძღვანელობით ჩატარებული გათხრების დროს აღმოაჩნდა მეოთხე საუკუნეში აღდგენელი ტაძრის ნაშთები და უფრო ადრეული ტაძარის მცირე ნაშთები.
დღეისთვის ეს ტერეტორია მიეკუთვნება თურქეთს. ტერიტორია აღნიშნულია ცალკე მდგომი, გათხრების დროს აღმოჩენილი სვეტის ფრაგმენტით.
ზევსის ქანდაკება - ძვ.წ V საუკუნეში ბერძნებმა გადაწყვიტეს, რომ ოლიმპიაში ააგეს აღემართათ ღმერთის მეფის - ზევსის ქანდაკება, ამისთვის ჯერ უზარმაზარი ტაძარი ააგეს, ხოლო ქანდაკება შექმნის საპატიო საქმე დიდ მოქანდაკეს - ფიდიასს მიანდეს. ფიდიასმა ზევსის ქანდაკებაზე მუშაობა ძვ.წ 435 წელს დაასრულია. ზევსი იჯდა ოქროს ტახტზე. მისი ფიგურა გამოკვეთილი იყო ოქროსა და სპილოს ძვლისგან. ზევსს თავზე ედგა ოქროს გვირგვიანი, ხოლო ხელთ ეპყრა კვერთხი. ქანდაკების წინ იატაკი მოპირკეთებული იყო შავი მარმარილოთი, ზევსის ქანდაკება დაახლოებით 800 წლის მანძილზე აოცებდა მნახველს თავისი სიდიადით.
პირველ საუკუნეში რომის პატივმოყვარე იმპერატორმა კალიგულამ განიზრახა, ოლიმპიელ ზევსის ქანდაკების რომში გადატანა, ამ საქმის სისრულეში მოსაყვანად მუშებაც კი გაგზავნა ოლიმპიაში, მაფრამ, თანახმად ლეგენდისა ქანდაკების მასთან მისული რომაელები რომ დაენახვა, ხარხარი დაუწყია, რასაც დამრთრვენველი ზემოქმედება მოუსდენია რომელ მუშებზე და ისინი უკანმოუხედავად ვაქცეულან.
შენობაზე სადაც იდგა ქანდაკება ხანძარი გაჩნდა, რომლის შედეგაც ხელთუქმნილი ძეგლი დაანგრია. VI საუკუნეში აქ მოხდა დიდი მიწისძვრა.
ჩვენს დროში არქეოლოგებმა მიაკვლიეს ზევსის ტაძარის ნაშტებს, რომელიც მხოლოდ სრდილლიღა თავისი პირვანდელი დიდებისა.
ჰალიკარნასის მავზოლეუმი - პატარა თურქული ქალაქი ბოტრუმში 2000 წლის წინ მდებარეობდა ჰალიკარნასის მავზოლეუმი. ძვ.წ V საუკუნეში ცხოვრობდა ძალიან მდიდარი მეფე მავზოლეი. მან გადაწყვიდა თავისთვის სიცოცხლივშე საფლავი აეშენებინა. ეს ყოფილიყო ისეთი რამ, რაც მანამდე მსოფლიოში არ ყოფილია და მას დიდებასა და სახელს მოუხეჯდა. მავზოლეუმი მისი სახელის მიხედვიდ დაერქვა ამ შენობას. ის იყო სწორკუთხე შენობა, მისი სიგრძე 77 მეტრი იყო, სიგანი 66, ხოლო სიმაღლე კი 46 მერტს შეადგენდა. ის სამ სნაწილად იყოფობდა, პირველი თეთრი მარმარილოთი მობილკეთებული მისი გასასვენებელი იყო, მეირე სართულზე მეფე მავზოლესის სულის სუკვდას საყოფად რიტუალი დარდებოდა ხოლმე, მისი სახურავი კი პირამიდის ფორმას იყო, ამ პირამიდის თავზე ეტლში ისხედნენ მეფის და დედოფლის ფიგურები. მეფე მავზოლეს სამარხი განადგურდა მე-15 საუკუნეში როდესაც ჰალიკარნასი ოსმანებმა დაიპყრეს. მე-19 საუკუნეში მეცნიერებმა მავზოლეუმის ნაშთები აღმოაჩინეს.
როდოსის კოლოსი - ბერძენ სპარსელთა ომების დროს სპარსელებმა დაიპყრეს კუნძული როდოსიც. ბერძნებმა ხსოლიას დიდხანს შემორჩა კუნძულის მძველ გმირთა სახელები. ბერძნების რწმენით მზის ღმერთი ჰელიოსი ქალაქ როდოსს მფარველობდა და ელინებთა ელინებსაც ბრძოლაში ეხმარებოდა, სწორად ამის გამო ბერძნებმა გადაწყვიტეს მზის ღმერთი ჰელიოსის საპატივსაცემოდ აეგოთ ძალიან დიდი ქანდაკება ანუ კოლოსი. ქალაქ როდოსის ყურის ნაპირზე თეთრი მარმარილოს გვარსხრებაზე მზის ღმერთიის ბრინჭაოს უზარმაზარი ქანდაკება ღიმართა. ამს გვრგვინით შემგობილი ახალგაზრდა ჭაბუკი სახე ჰქონდა, რომელსაც მარჯვენა ხელი მიდებული ჰქონდა თითქოს შუქსი ჩრდილოვდა და შორს იყურებოდა კიდევ ხომ არ ჩანს მტერიო, მარცხვენა ხელით კი ნიწამდე და შებული მოსასხამი ეჭირა.
ქანდაკების სიმაღლე 37 მეტრი იყო, ის ადამიანის სიმაღლეს დაახლოებით 20 ჯერ აღემატება. ჰელიოსის ქანდაკება თავისი სილამაზით 59 წელი ანციფრებდა ნახოს, მას მსოფლიოს ერთ-ერთ საოცრებად მიიჩბევენ მაშინაც. ძვ.წ 227 წელს კუნძულ როდოსზე მოხდა მიწისძვრა, რომელმაც როდოსის კოლოსი დაანგრია, სამწუხაროდ არ გადარჩა სულ მცირე ნაშთიც კი.
ალექსანდრიის შუქურა - მსოფლიო მეშვიდე საოცრებაა ალექსანდრის შუქურა. ეგვიპტის დაპყრიბიდან ერთი წლის შემდეგ ალექსანდრე მაკედონელი ქალაქ მემფიში ფარაონად დაკურთხეს. სწორედ აქ ნილოსის ტელტის აღმოსავლეთით მას სურდა ააშენებინა დიდი ქალაქი ალექსანდრია, რომელიც იქნებოდა ვაჭრობის და ეკონომიკის ცენტრი, აქვე იქნებოდა ნავსადგურიც. ახალი ქალაქი ესკიზი თავად ალექსანდრე მაკედონელით კუნძულ ფაროსზე უნდა დაედგად, მანამდე არ ნახული სიდიდის შუქურა. თავად ვერ მოესძრო ამ შუქურას ალექსანდრე მაკედონელი. ეს იყო უზარმაზარი ნაგებობა ისტორიაში პირველი ნამდვილი კოშკი. ეგვიპტის ალექსანდრიის ნავსადგურში ხომალდების შემოსვლა არც თუ ისე უხიფათო იყო, რადგანაც აქ წყალქვეშა კლდეები იყო. აი სწორად ამ საჭიროებისთვის გამო დაიდგა უზარმაზარი კოშკი, რომლის თავშაც ცეცხლი იყო დანთებული. ამ ცეცხლთან იყო სარკე ისე დააკრებული, რომლიც ირეკლავდა ამ შუქს და ამ შუქს დიდი მანძილზე აშუქებდა, როგორც ამბობენ ეს შუქურა 110 მეტრ ყოფილა, კოშკის წეროდან ზღვის ღმერთის პოსეიდონის ფიგურა გადმოყურებდა. ალექსანდრიის შუქურამ 1000 წელიწადს გაუცლო, მაგრამ ძვ.წ 1100 წელს ის დამანგვრელმა მიწიძვრამ განადგურა.
არტემიდას ტაძარი - არტემიდას ტაძარი მსოფლიოში ცნობილია რამდენიმე სახელწოდებით, ეფესოს ტაძარი და დიანას ტაძარი. ბერძნული ქარღმერთი არტემიდისთვის აგებული ტაძარია ედესოში. იგი აშენებულია დაახლოებით ძვ.წ 550 წელს სპარსეთის იმპერიის აქემენიდთა დინასტიის მმართველობის პერიოდში. დღემდე ტაძარისგან არაფერი შემორჩენილია. იგი მშენლობის დამთავრიდან ცოტა ხნის შემდეგ განზრახ ჰეროსტრატემ გადაწვა, ზუსტად იმ დღეს, როდესაც ალექსანდრე მაკედონელი დაიბადა.
1869 წელს ჯონ ტურტელ ვუდმა აღმოაჩინა ის ადგილი, სადაც მდებარეობდა არტემიდას ტაძარი. მას ბრიტანეთის მუზეუმმა აფინანსებდა. გითხრები გრძელდება 1874 წლამდე. 1904-1906 წლებში დავით ჰოგანის ხელმძღვანელობით ჩატარებული გათხრების დროს აღმოაჩნდა მეოთხე საუკუნეში აღდგენელი ტაძრის ნაშთები და უფრო ადრეული ტაძარის მცირე ნაშთები.
დღეისთვის ეს ტერეტორია მიეკუთვნება თურქეთს. ტერიტორია აღნიშნულია ცალკე მდგომი, გათხრების დროს აღმოჩენილი სვეტის ფრაგმენტით.
ზევსის ქანდაკება - ძვ.წ V საუკუნეში ბერძნებმა გადაწყვიტეს, რომ ოლიმპიაში ააგეს აღემართათ ღმერთის მეფის - ზევსის ქანდაკება, ამისთვის ჯერ უზარმაზარი ტაძარი ააგეს, ხოლო ქანდაკება შექმნის საპატიო საქმე დიდ მოქანდაკეს - ფიდიასს მიანდეს. ფიდიასმა ზევსის ქანდაკებაზე მუშაობა ძვ.წ 435 წელს დაასრულია. ზევსი იჯდა ოქროს ტახტზე. მისი ფიგურა გამოკვეთილი იყო ოქროსა და სპილოს ძვლისგან. ზევსს თავზე ედგა ოქროს გვირგვიანი, ხოლო ხელთ ეპყრა კვერთხი. ქანდაკების წინ იატაკი მოპირკეთებული იყო შავი მარმარილოთი, ზევსის ქანდაკება დაახლოებით 800 წლის მანძილზე აოცებდა მნახველს თავისი სიდიადით.
პირველ საუკუნეში რომის პატივმოყვარე იმპერატორმა კალიგულამ განიზრახა, ოლიმპიელ ზევსის ქანდაკების რომში გადატანა, ამ საქმის სისრულეში მოსაყვანად მუშებაც კი გაგზავნა ოლიმპიაში, მაფრამ, თანახმად ლეგენდისა ქანდაკების მასთან მისული რომაელები რომ დაენახვა, ხარხარი დაუწყია, რასაც დამრთრვენველი ზემოქმედება მოუსდენია რომელ მუშებზე და ისინი უკანმოუხედავად ვაქცეულან.
შენობაზე სადაც იდგა ქანდაკება ხანძარი გაჩნდა, რომლის შედეგაც ხელთუქმნილი ძეგლი დაანგრია. VI საუკუნეში აქ მოხდა დიდი მიწისძვრა.
ჩვენს დროში არქეოლოგებმა მიაკვლიეს ზევსის ტაძარის ნაშტებს, რომელიც მხოლოდ სრდილლიღა თავისი პირვანდელი დიდებისა.
ჰალიკარნასის მავზოლეუმი - პატარა თურქული ქალაქი ბოტრუმში 2000 წლის წინ მდებარეობდა ჰალიკარნასის მავზოლეუმი. ძვ.წ V საუკუნეში ცხოვრობდა ძალიან მდიდარი მეფე მავზოლეი. მან გადაწყვიდა თავისთვის სიცოცხლივშე საფლავი აეშენებინა. ეს ყოფილიყო ისეთი რამ, რაც მანამდე მსოფლიოში არ ყოფილია და მას დიდებასა და სახელს მოუხეჯდა. მავზოლეუმი მისი სახელის მიხედვიდ დაერქვა ამ შენობას. ის იყო სწორკუთხე შენობა, მისი სიგრძე 77 მეტრი იყო, სიგანი 66, ხოლო სიმაღლე კი 46 მერტს შეადგენდა. ის სამ სნაწილად იყოფობდა, პირველი თეთრი მარმარილოთი მობილკეთებული მისი გასასვენებელი იყო, მეირე სართულზე მეფე მავზოლესის სულის სუკვდას საყოფად რიტუალი დარდებოდა ხოლმე, მისი სახურავი კი პირამიდის ფორმას იყო, ამ პირამიდის თავზე ეტლში ისხედნენ მეფის და დედოფლის ფიგურები. მეფე მავზოლეს სამარხი განადგურდა მე-15 საუკუნეში როდესაც ჰალიკარნასი ოსმანებმა დაიპყრეს. მე-19 საუკუნეში მეცნიერებმა მავზოლეუმის ნაშთები აღმოაჩინეს.
როდოსის კოლოსი - ბერძენ სპარსელთა ომების დროს სპარსელებმა დაიპყრეს კუნძული როდოსიც. ბერძნებმა ხსოლიას დიდხანს შემორჩა კუნძულის მძველ გმირთა სახელები. ბერძნების რწმენით მზის ღმერთი ჰელიოსი ქალაქ როდოსს მფარველობდა და ელინებთა ელინებსაც ბრძოლაში ეხმარებოდა, სწორად ამის გამო ბერძნებმა გადაწყვიტეს მზის ღმერთი ჰელიოსის საპატივსაცემოდ აეგოთ ძალიან დიდი ქანდაკება ანუ კოლოსი. ქალაქ როდოსის ყურის ნაპირზე თეთრი მარმარილოს გვარსხრებაზე მზის ღმერთიის ბრინჭაოს უზარმაზარი ქანდაკება ღიმართა. ამს გვრგვინით შემგობილი ახალგაზრდა ჭაბუკი სახე ჰქონდა, რომელსაც მარჯვენა ხელი მიდებული ჰქონდა თითქოს შუქსი ჩრდილოვდა და შორს იყურებოდა კიდევ ხომ არ ჩანს მტერიო, მარცხვენა ხელით კი ნიწამდე და შებული მოსასხამი ეჭირა.
ქანდაკების სიმაღლე 37 მეტრი იყო, ის ადამიანის სიმაღლეს დაახლოებით 20 ჯერ აღემატება. ჰელიოსის ქანდაკება თავისი სილამაზით 59 წელი ანციფრებდა ნახოს, მას მსოფლიოს ერთ-ერთ საოცრებად მიიჩბევენ მაშინაც. ძვ.წ 227 წელს კუნძულ როდოსზე მოხდა მიწისძვრა, რომელმაც როდოსის კოლოსი დაანგრია, სამწუხაროდ არ გადარჩა სულ მცირე ნაშთიც კი.
ალექსანდრიის შუქურა - მსოფლიო მეშვიდე საოცრებაა ალექსანდრის შუქურა. ეგვიპტის დაპყრიბიდან ერთი წლის შემდეგ ალექსანდრე მაკედონელი ქალაქ მემფიში ფარაონად დაკურთხეს. სწორედ აქ ნილოსის ტელტის აღმოსავლეთით მას სურდა ააშენებინა დიდი ქალაქი ალექსანდრია, რომელიც იქნებოდა ვაჭრობის და ეკონომიკის ცენტრი, აქვე იქნებოდა ნავსადგურიც. ახალი ქალაქი ესკიზი თავად ალექსანდრე მაკედონელით კუნძულ ფაროსზე უნდა დაედგად, მანამდე არ ნახული სიდიდის შუქურა. თავად ვერ მოესძრო ამ შუქურას ალექსანდრე მაკედონელი. ეს იყო უზარმაზარი ნაგებობა ისტორიაში პირველი ნამდვილი კოშკი. ეგვიპტის ალექსანდრიის ნავსადგურში ხომალდების შემოსვლა არც თუ ისე უხიფათო იყო, რადგანაც აქ წყალქვეშა კლდეები იყო. აი სწორად ამ საჭიროებისთვის გამო დაიდგა უზარმაზარი კოშკი, რომლის თავშაც ცეცხლი იყო დანთებული. ამ ცეცხლთან იყო სარკე ისე დააკრებული, რომლიც ირეკლავდა ამ შუქს და ამ შუქს დიდი მანძილზე აშუქებდა, როგორც ამბობენ ეს შუქურა 110 მეტრ ყოფილა, კოშკის წეროდან ზღვის ღმერთის პოსეიდონის ფიგურა გადმოყურებდა. ალექსანდრიის შუქურამ 1000 წელიწადს გაუცლო, მაგრამ ძვ.წ 1100 წელს ის დამანგვრელმა მიწიძვრამ განადგურა.
No comments:
Post a Comment